Yaza geri sayanlar, yenilenmek isteyenler… Bu diyet tam size göre. Diyetisyen Güneş Aksüs artık onunla beraber anılan Temizlik Diyeti’ne dair tüyoları veriyor.
Hazırlayan: İlknur Eşsiz
Bahar mevsimi her anlamda hafiflemek için en güzel zamanlardan. Evde eşya detoksundan temizliğe, ruhsal arınmadan diyete kadar her alanda detoks yapanların da favori mevsimi. Diyetisyen Güneş Aksüs ile bir nevi detoks da olan ve artık kendisiyle özdeşleşen Temizlik Diyeti’ni konuştuk.
BAHAR AYINDA BESLENME DÜZENİNDE NASIL DEĞİŞİKLİKLER YAPILABİLİR?
Bahar geldiğinde biz de beslenmemizi değiştirmeli miyiz? Evet ama nasıl? Aslında değiştiriyoruz, “Eyvah yaz geliyor; acil çözüm bulmalıyım” diyerek. Olması gereken tabii ki bu değil. Biz yıl boyunca, daha ötesinde ömür boyunca sağlıklı bir yaşam sürelim isteriz. Ama kış aylarında seçimlerimiz biraz değişiyor. Hava soğuduğunda karbonhidrata eğilimimiz artıyor. Sıcaklarda ise azalıyor. Kalın giyindiğimizde bedenimizi çok fark etmiyoruz ama ince bir kıyafet kalınlaşan, yağ depolayan bedenimizi bize gösteriyor. Hepimiz incecik olmak zorunda değiliz ama hepimiz sağlıklı olmak için çaba göstermeliyiz. Aslında havanın değişimi, baharın gelişi bize “Hadi toparlan, canlan, hafifle!” diyor. O zaman biraz fazla kilomuz var ise bu kilolarımızdan kurtulmak için güzel bir zaman.
TEMİZLİK DİYETİ NEDİR?
Temizlik Diyeti adı üstünde, etrafı biraz dağıttığımızda, kirlettiğimizde uygulamamız gereken bir program. İnsanız, sosyalleşmek istiyoruz. Güzel davetler alıyoruz ya da biz davet ediyoruz. Özel günler, doğum günleri, bayramlar derken bir de bakmışız ki kilo almışız. Kilomuz artmasa bile bedenimizi yormuş oluyoruz bazen. Kalorisi yüksek besinler veya ihtiyacımızdan daha fazla yağ, tuz almak, ihtiyacımız olmadığı halde şekerli gıdalar veya içecekler tüketmek bedenimizi yorar, yaşlandırır. Genetik olarak bazı hastalıklara yatkınlığımız var. Bu hastalıklar ne zaman ortaya çıkar. Biz kendimize iyi bakmadığımız zaman. Ev gibi düşünün! Kirlenir, kirlenir ve temizlemezsek pislik içinde yaşamaya devam edemeyiz. Temizlik Diyeti toz almak gibi, silip süpürmek gibi… Bedenimizin, organlarımızın arada buna ihtiyacı var.
TEMİZLİK DİYETİ DETOKS MUDUR? FARKI VARSA NEDİR?
Evet, detoks gibi diyebiliriz. Ama detoks bizim ülkemizde gerçek anlamıyla uygulanmıyor ve kullanılmıyor. Detoks, manevi ve fiziksel olarak temizlenmek, toksinlerden arınmak demek. Toksin, insanlar, egzoz dolu bir hava, kötü haberler, güneş görmeyen plazalar içinde detoks yapılmaz. Yemyeşil bir bahçe ve orman düşünün. Bir deniz kenarı olsun. Telefon yok, televizyon yok, kitap var, müzik var, yürüyüş var. İçinde toksin olabilecek gıdalar yok, doğal besinler var. İhtiyacımızı yiyor, doyunca bırakıyoruz. Tokken yemeye devam etmiyoruz. Aslında böyle bir ortamda zihin ve beden temizliği detoks demektir. Yoksa sebze suyu içmek ile detoks yapılmaz. Tabii ben de Temizlik Diyeti’nde bunları önermek isterim. Yani 3 gün telefona bakmamak seni rahatlatacak. Ne varsa onlara odaklan ama şehirde yaşarken çok da mümkün değil bu. Burada amaç biraz dinlenme, biraz toparlanma, biraz mola verme. Kilo kaybı da oluyor tabii ama aslında sağlık açısından faydası daha önemli. Bence herkesin bu toksik hayat içinde haftada 1 gün ya da ayda 3 gün Temizlik Diyeti’ne ihtiyacı var.
TEMİZLİK DİYETİ HER ZAMAN UYGULANABİLİR Mİ?
Evet, uygulanabilir. Sebze ağırlıklı beslenme her zaman sağlığınız için faydalı. Ama kaç kilodasınız? Nasıl bir hayatınız var? Sağlık problemleriniz var mı? Nasıl koşullarda çalışıyorsunuz? Bunlara göre değişiklikler olabilir. Örneğin 70 kilogram 30 yaşında bir kadın, hafif tempoda bir hayatı vardır ve belki de bu diyet ile çok rahat edebilir. Ancak 130 kilogram olan, uzun saatler çalışan, gece mesaisi olan bir erkek bu diyet ile yorgun düşebilir. Bu sebeple her liste, kişiye özel hale getirilmeli. Herkesn yaşam şekli farklı. Bazı kişilerin bu listeyi her hafta 1 gün yapmasını, bazılarının ise sadece mevsim geçişlerinde yapmasını öneriyorum.
TEMİZLİK DİYETİ’Nİ KİMLER UYGULAYABİLİR?
Aslında herkes uygulayabilir ama dediğim gibi kişiye özel rötuşlar yapılmalı. Hipoglisemisi var ise şekerini kontrol etmekte zorlanabilir, bağırsak hassasiyeti var ise mesela ishal veya sık dışkılama var ise bir sebzeyi azaltırız. Öyle bir dönemde yapmasını çok istemem. Ama bu sistem yani et grubunu birkaç günlüğüne çıkarıp hayvansal ürünleri azaltmak, sadece probiyotik kaynağı yoğurt ve kefir ile bol sebzeli birkaç gün geçirmek hepimize iyi gelir.
TEMİZLİK DİYETİ’NDE YER ALAN BESİNLER NELERDİR?
Temizlik diyetinde kullanılması gereken sebzelerden başlayalım. Sebzelerin çiğ, haşlanmış, buharda, çorbada, fırında pişmiş halleri (kızartma dışında her şey)
- Kabak
- Börülce
- Fasulye
- Soğan
- Sarımsak
- Ispanak
- Pazı
- Maydanoz
- Nane
- Kuşkonmaz
- Brokoli
- Karnabahar
- Lahana
- Enginar
Temizlik Diyeti’nde serbest olan içecekler ise şöyle:
- Yeşil çay
- Siyah çay
- Kahve
- 1-2 maden suyu
- 2-3 litre su
Temizlik Diyeti’nde kullanılacak baharatlar:
- Nane
- Sumak
- Kimyon
- Karabiber
- Pul biber
- Toz biber
- Zerdeçal
- Zencefil
ÖRNEK TEMİZLİK DİYETİ
Örnek bir gün
Kahvaltı: Taze soğanlı ve domatesli omlet + maydanoz
Ara: Laktozsuz süte kahve
Öğle: Zerdeçallı lahana sote + buharda brokoli + közlenmiş kırmızı biber üzerine sarımsaklı yoğurt
Ara: 1 adet elma + 1 bardak kefir
Akşam: Fırında sebzeler (patlıcan-kabak vb.) + cacık
- Bu program örnek amaçlıdır. Kişilerin ihtiyaçları, sağlık durumu, kan değerleri, vücut kompozisyonu, yaşam şekli gibi durumlara göre farklılık gösterir.
TARİFLER
ZERDEÇALLI PIRASALI LAHANA SOTE
Malzemeler
1 dal pırasa
1 çay kaşığı zencefil + toz biber
+ karabiber
Zeytinyağı
Lahana
Hazırlanışı
Pırasayı minik minik doğrayın ve 1 yemek kaşığı zeytinyağı ile pişirin. Lahanaları ince uzun halde doğrayın, baharatları da ekleyin hepsini birlikte soteleyin. Kapağını kapatın ve 5 dakika pişirin. Sonrasında hazır, afiyet olsun!
YOĞURTLU KABAK
Malzemeler
2 adet yeşil kabak
2 diş sarımsak
1 orta boy kase süzme yoğurt
2 adet ceviz içi
Nane ve istenen diğer baharatlar
Hazırlanışı
Yeşil kabağı rendeleyin. 2 diş sarımsağı minik minik doğrayın. Fırça ile yağladığınız tavada önce sarımsakları sonra kabakları soteleyin. Piştikten sonra soğumasını bekleyin ve süzme yoğurt ile karıştırın. İçine 1-2 parça ceviz eklenebilir, nane ve diğer baharatlar ile süslenebilir.
FIRIN SEBZELER
Malzemeler
Patlıcan
Kabak
Mantar
Biber
Göz kararı zeytinyağı
Serbest baharatlardan seçilenler
Hazırlanışı
Patlıcan, kabak, mantar ve biberi küp küp doğrayın. Zeytinyağını baharatlar ile karıştırın ve fırça ile sebzelere sürün. Fırında sebzelerin üzeri kızarana kadar tamamını pişirin. Yanında yoğurt ile tüketebilirsiniz.
TEMİZLİK ÇORBASI
Malzemeler
2-3 yaprak lahana
2-3 yaprak ıspanak
1 adet havuç
1 adet kuru soğan
1-2 diş sarımsak
1 adet kabak
1 parça pırasa
İsteğe göre maydanoz
1 çay bardağı kırmızı mercimek
Hazırlanışı
Tüm sebzeleri mercimekle birlikte az suda haşlayın. Biraz yumuşayınca blendırdan geçirin. Bir süre daha pişirin ve sonrasında dilerseniz az miktar zeytinyağı ve limon ekleyebilirsiniz. Çorbada kimyon, sumak, karabiber, zerdeçal ve zencefil kullanabilirsiniz.
- Listenizi ve yemeklerinizi önerilen besinler ve ihtiyaçlarınız doğrultusunda kişiselleştirebilirsiniz.
