Diğer
    Ana SayfaKoronavirüsKoronavirüse karşı eller en doğru teknikle nasıl yıkanır? İşte 9 öneri

    Koronavirüse karşı eller en doğru teknikle nasıl yıkanır? İşte 9 öneri

    -

    Koronavirüse karşı eller en doğru teknikle nasıl yıkanır? Bu makale bu soruya yanıt aradık. Çin’den başlayan ve hızla yayılan Koronavirüs (Covid-19) salgını sonrası hijyen en çok dikkat edilmesi gereken unsurların başında yer alıyor.  Tüm uzmanlar ve Dünya Sağlık Örgütü, Corona Virüs (koronavirüs) ve aslında tüm virüslere karşı el yıkamanın önemine dikkat çekiyor. Peki, koronavirüse karşı eller en doğru teknikle nasıl yıkanır? Ellerimizde tam anlamıyla hijyen sağlamak için neler yapmak gerekli? Koronavirüse karşı el yıkamada dikkat edilecek unsurlar nelerdir? El antiseptiklerinin kullanımı nasıl olmalıdır? Memorial Bahçeliveler Hastanesi, Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Sibel Gündeş bu soruları Formsanté için yanıtladı:

    KORONAVİRÜSE KARŞI ELLER NASIL YIKANMALI?

    El yıkama, kişinin kendi duyarlı organ ve çevresine bakteri geçişini önlemek amacı ile ellerini su ve sabun ile yıkaması işlemidir. Özellikle viral enfeksiyonlarının önlenmesinde basit, ucuz ve en etkili yoldur. Patojen mikroorganizmaların temas yolu ile bulaşmasını önler. El yıkama, günlük yaşantı içinde her şeyden önce kişinin kendi sağlığı için önemliyken, çalışma ortamında, diğer kişilerin sağlığı için de önem kazanmaktadır. Başta sağlık sektörü olmak üzere bir çok iş kolunda, çalışanların el yıkamasındaki aksaklıklar, toplumu tehdit eden ciddi sorunlara yol açabilmektedir.

    BAKTERİLER VÜCUTTA EN ÇOK NERELERDE YAŞAR?

    İnsan vücudunda belli organlar vardır ki buralarda bakteriler sürekli olarak ve normal şartlarda bulundukları dokuyla iyi geçinerek yaşamlarını sürdürürler. Ağız ve burun boşluğundan gırtlağa kadar olan kısım, dış kulak yolu, anüs ve kalın bağırsakta, deride, kadınlarda dış genital kısımdan rahim ağzı sınırına kadar olan kısımda sürekli olarak bakteriler yaşar. Vücudun her anatomik bölgesinde yaşamını sürdüren bu bakteri topluluklarına flora adı verilir. Florayı oluşturan bakterilerin cinsi ve davranış biçimleri dokudan dokuya, kişiden kişiye önemli farklılıklar gösterir.

    Örneğin; bireyin kalın bağırsağındaki floranın özellikleri ağız içindeki floraya göre oldukça farklıdır. Bu nedenle aynı bedenin bir bölgesinden başka bir bölgesine taşınan bir bakteri aynı bakteri olmasına karşın kendi yerinde zararsızken, başka bir yere geldiğinde zararlı olabilir. Bunun en tipik örneği kalınbağırsakta bulunan bakterilerin tuvalet hijyeni yetersiz kişilerde vücudun çeşitli bölgelerinde enfeksiyonlara neden olabilmesidir.

    - Advertisement -

    ELDEKİ NORMAL BAKTERİYEL FLORA

    Farklı el hijyeni uygulamalarının amacını anlayabilmek için, cilt florasının bilinmesi önemlidir. İnsanlarda normal bakteriyel deri florası anatomik bölgelere göre farklılık göstermektedir. Genel olarak deride özel olarak da ellerde, birisi devamlı yerleşik olan kalıcı, diğeri de kısa süreli olarak kontaminasyon sonucu bulaşan geçici olmak üzere iki tür mikroorganizma topluluğu bulunur .

    Eldeki Normal Bakteri Florası kalıcı flora, daimi flora olarak da tanımlanır ve bu mikroorganizmalar deride inatçı kolonizasyonlar yapar. Bu mikroorganizmaların çoğu derinin üst tabakalarında yerleşirken %10-20’si daha derin tabakalara yerleşirler. Bakteri miktarı vücudun değişik bölgelerinde farklı yoğunluktadır.

    Su ve sabun ile yapılan mekanik el yıkama işlemlerinden sonra bu bakteri topluluğunun miktarında çok fazla azalma olmaz.

    Geçici flora ise, cildin yüzeyel kısmına kolonize olur ve uzaklaştırılabilir. Hastane enfeksiyonlarından sorumludur. Bu mikroorganizmalar deri dışında hastalık oluşturmazlar, ancak deri bütünlüğünün bozulması halinde, immün sistemi baskılanmış hastalarda veya cerrahi girişim uygulanan hastalarda ciddi enfeksiyonlara neden olabilirler.

    Kalıcı floranın azaltılması için cerrahi el yıkama gerekli ise de geçici floranın uzaklaştırılmasında hijyenik el yıkama tek başına yeterlidir.

    EL YIKAMA ÇEŞİTLERİ

    Usulüne uygun el yıkama genel halk sağlığının korunması ve  infeksiyonların önlenmesinde en basit yöntemdir. El yıkama aslında bir medikososyal davranıştır ve 3 ana sınıfta incelenebilir.

    1) Sosyal El Yıkama

    Sosyal hayattaki el temasını gerektiren kirli ya da kontamine tüm rutin işlemlerden sonra ellerin sadece su ve sabunla mekanik hareketler yardımıyla yıkanarak geçici mikroorganizmaların büyük bir çoğunluğunun uzaklaştırılmasıdır.

    Sosyal el yıkama;

    1. Yemek yemeden önce,
    2. Tuvalete gittikten sonra,
    3. Hasta kişilerin bakımına başlamadan önce (yatak banyosu, alt temizliği, ağız bakımı…. gibi)
    4. Ellerin her kirlenmesinde yapılmalıdır.

    Sosyal el yıkamada en az 10 saniyede uygun bir teknik ile su ve sabun kullanılarak köpüklü elin tüm yüzeyine hızlı bir şekilde mekanik friksiyon yapılır. Eller akan suyun altında durulanır ve kağıt havlu ile kurulanır.

    2) Hijyenik El Yıkama

    Ellerdeki geçici mikroorganizmaları öldürmek ve uzaklaştırmak için ellerin normal sabun, antimikrobiyal sabun ya da kendiliğinden kuruyan alkol bazlı antiseptikler yardımıyla yıkanması işlemidir.

    Hastanelerde, yemeklerin ve mamaların hazırlandığı kritik alanlarda ve dirençli bakterilerle enfeksiyonların olduğu durumlarda tercih edilmelidir. Hijyenik el yıkamada antibakteriyel etkinliği olan ajanlar (iyodofor, klorheksidin glukonat, triklosan, kloroksilenol) kullanılmaktadır ve amaç sadece ellerin temizlenmesi değil aynı zamanda temiz kalmasıdır.

    3) Cerrahi El Yıkama

    geçici mikroorganizmaların öldürülüp, uzaklaştırılması, kalıcı mikroorganizmaların ise mümkün olduğunca azaltılması amacıyla cerrahi tüm girişimler öncesinde ellerin su ve sabunla yıkanarak fırçalanması esasına dayanır. Hastanelerde uygulanır.

    El yıkamada dikkat edilecek hususlar:

    Koronavirüs ve virüslere karşı eller en doğru teknikle nasıl yıkanır? İşte 9 öneri:

    • El yıkamaya başlamadan önce yüzük saat gibi takılar mutlaka çıkartılmalıdır.
    • El yıkamada kalıp sabun yerine sıvı sabun ve basılarak açılan ya da fotosel musluk kullanımı tercih edilmelidir.
    • Sıvı sabun doldurulan kaplar sabun bittikten sonra sıcak su ile yıkanıp kurulanmalıdır. Yarım sıvı sabun kabının üstüne sabun eklenmemelidir. Eğer kalıp sabun kullanılacaksa köpüğün akabileceği sabun kapları ve küçük sabun kalıpları tercih edilmelidir.
    • Akmakta olan su altında eller ıslatılmalı,
    • Bilekler, avuç içi, ellerin sırt ve parmak araları ile tırnakların kenar ve uçları sabun ile köpürtülerek en az 20 saniye süreyle kuvvetlice ovuşturulmalıdır.
    • Eller su altında iyice durulanarak, bileklerden başlayarak kağıt havlu ile kurulanmalıdır.
    • Aynı kağıt havlu ile musluk kapatılmalı ve havlu çöpe atılmalıdır.
    • Ellerin iç yüzeyleri, ellerin dış yüzeyleri, parmak araları, baş parmak arası, avuç ortası ve bileklere özen gösterilmelidir.
    • Aşırı sıcak ya da soğuk sularla elleri yıkamak cildi tahriş edeceğinden ılık su tercih edilmelidir.

    El antisepsisi ya da yıkama sonucu oluşabilecek irritasyona bağlı kontakt dermatiti en aza indirmek amacı ile el losyonları veya kremler kullanılabilir.

    1. Alkol bazlı el antiseptiklerini kullanırken, ellerde gözle görülür bir kirlenme varsa, dezenfekte etmek yerine yıkamak gereklidir.
    2. El antiseptiklerini uyguladıktan sonra elleri yıkamaya gerek yoktur.
    3. El yıkama sırasında su sıçratmaktan kaçınılmalıdır.

    El yıkamaya uyumun düşük olmasının en önemli nedeni çok zaman almasıdır. El yıkama için sadece 20 saniye gerekli olmasına rağmen lavaboya gidilip ellerin yıkanması, 40-80 saniye almaktadır. Bu da iş yükünün fazla olduğu ve en fazla el yıkamanın gerekli olduğu iş yerlerinde personelin uyumunu azaltmaktadır.

    EL ANTİSEPTİKLERİNİN KULLANIMI

    Kolay uygulanabilir olmaları nedeni ile günlük yaşamda sıklıkla önerilirler. El antiseptikleri kuru ve temiz olan ellere 3-6 mL uygulanmalıdır. Az miktarlar (0.2-0.5 ml gibi) el yıkama kadar etkili değildir. Uygulanan ürün eller kuruyana kadar ovulmalıdır. Bu işlem yaklaşık 30 saniye sürmelidir. El dezenfektanlarının kullanımından hemen sonra eller yıkanmamalıdır çünkü bu işlemle cildin sebum tabakası ve el antiseptiklerindeki nemlendiriciler uzaklaştırılır. Eller eğer gözle görülür bir şekilde kirlenmiş ise yıkanmalıdır.

    ELLER NE ZAMAN YIKANMALI

    Ayrıca sabah, öğlen, akşam ve çalışma saatlerinin başlangıcında ve bitiminde de eller yıkanmalıdır. Bu işlem için de alkali ve medikal olmayan sabunlar kullanılabilir. El yıkama suyu sıcak olmamalıdır. El yıkama süresi tüm görünür kirleri uzaklaştıracak kadar uzun ama mümkün olduğu kadar da kısa olmalıdır. Rutin el yıkamada fırça kullanılmamalıdır. El bakım kremleri ve losyonları el hijyeni işlemlerinin arasında uygulanabilir.

    El dezenfeksiyonunda alkol emdirilmiş mendiller, antimikrobiyal madde içeren sabunlarla yıkama kadar etkindir ancak alkol bazlı el dezenfektanları kadar etkili değildir ve günümüzde el hijyeni rehberleri tarafından da önerilmemektedir. Alkol içeren jellerin de alkol bazlı sıvı el dezenfektanları kadar etkili olmadığı gösterilmiştir; bu nedenle sıvı el dezenfektanlarının yerine kullanılmaları önerilmemektedir.

    UNICEF’IN YANITI: ELLERİMİ NE ZAMAN YIKAMALIYIM?

    UNICEF ise “Koronavirüse karşı korunma açısından ellerinizi aşağıdaki zaman ve durumlarda mutlaka yıkamalısınız” diyor.

    • Burnunuzu temizledikten, öksürdükten ya da hapşırdıktan sonra
    • Toplu taşıma araçlarına bindikten, marketler ve ibadet yerleri dâhil olmak üzere topluma açık bir mekâna gittikten sonra
    • Para dâhil olmak üzere, dışardaki tüm madde ve yüzeylere dokunduktan sonra
    • Hasta bir kişiyle ilgilenmeden önce, ilgilenirken ve ilgilendikten sonra
    • Yemek yedikten önce ve sonra
    • Tuvaleti kullandıktan sonra
    • Yemek yemeden önce ve sonra
    • Evdeki çöplere dokunduktan sonra
    • Hayvanlara ve ev hayvanlarına dokunduktan sonra
    • Bebeklerin altını değiştirdikten ya da çocuklara tuvalette yardım ettikten sonra
    • Elleriniz apaçık kirli durumdayken


    CEVAP VER

    Lütfen yorumunuzu giriniz!
    Lütfen isminizi buraya giriniz