Dünyada her iki dakikada bir kadının hayatını kaybetmesine neden olan rahim ağzı kanserinden korunmak için önceden önlem almak şart. Doktor kontrollerini aksatmamak, düzenli bir cinsel yaşama sahip olmak ve aşı yaptırmak kanserin önlenmesinde önemli rol oynuyor.
Kadınlar arasında en çok görülen kanser türlerinden biri olan rahim ağzı kanseri hakkında merak edilen soruları İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi Florence Nightingale Hastanesi Kadın Doğum Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İlkkan Dünder’e sorduk.
■ Rahim ağzı kanseri neden hep gündemde?
Kanser öldürücü potansiyele sahip bir hastalık olduğu için yıllardır insanların korkulu rüyası olarak gündemde kalabilmeyi başarmıştır. Gerek rahim ağzı kanserine bağlı olarak dünyada her iki dakikada bir kadının hayatını kaybetmesi, gerekse rahim ağzı kanseri etkenine yönelik aşıların geliştirilmesi bu hastalığın gündemde kalmasını sağlıyor.
■ Rahim ağzı kanserinin nedeni nedir?
Rahim ağzı kanserinin bugün için bilinen etkeni bir virüs. İnsan Papilloma Virüsü, kısaca HPV olarak adlandırılmış bu virüsün 200 civarında çeşidi bulunuyor ve 15 çeşidinin rahim ağzı kanserine yol açtığı biliniyor.
■ Bu virüsün yaygınlığı nedir?
Genellikle cinsel temas ile bulaşan bu virüs, deri-mukoza temasları ile de kişiden kişiye geçebiliyor. Çok partnerli bir yaşamın tercih edilmesi, korunmasız cinsel temas kurulması ve hijyen kurallarına dikkat edilmemesi gibi nedenler virüsün yaygınlaşmasına neden oluyor.
■ Rahim ağzı kanserinden aşıyla korunmak mümkün mü?
100 rahim ağzı kanseri olgusunun 70-75’ ine HPV 16 ve 18 tipleri neden oluyor ve geliştirilmiş olan HPV aşıları bu tiplere karşı yüzde yüze yakın bir koruma sağlıyor. Yapılan çalışmalar, bu iki tip dışındaki bazı tiplerin yaptığı rahim ağzı kanserine karşı da bu aşılarn etkinliğini gösteriyor. Kısaca, rahim ağzı kanserlerinin yüzde 85’ine neden olan HPV tiplerine karşı bu aşıların yüzde yüze yakın oranlarda kadınları koruduğu iddia ediliyor. Yaygınlaştırılmış aşılama programlarıyla bu hastalığa yakalanan kadın sayısının, yakın gelecekte oldukça aza indirileceğini düşünüyorum.
■ Aşı nereden yapılıyor? Kimler aşı olmalı?
Rahim ağzı kanserine neden olan virüslere karşı geliştirilmiş olan bu aşılar, omuzun hemen altındaki kas içerisine kolayca uygulanabiliyor. HPV virüsü büyük oranda cinsel yolla bulaştığı için, aşının kız çocuklarına 11- 13 yaş aralığında yapılması ideal olarak değerlendiriliyor. Ülkemizde ikili aşı 10-25 yaş, dörtlü aşı 9-26 yaş arasında kullanım için ruhsat almış durumdadır. HPV’ye karşı geliştirilmiş bu aşılar 6 aylık bir süreç içerisinde 3 kez yapılıyor.
■ Aşılar ne kadar süre koruyor?
Aşının bugüne değin geçmişi irdelendiğinde; yaklaşık dokuz yıldır HPV’nin ilgili tiplerine karşı yüzde 100’e yakın koruduğu şeklinde çalışmalar sunuldu. İnsanlara uygulanan diğer aşılar ile ilgili tecrübeler de göz önüne alındığında, bu aşıların da kadınları söz konusu virüsten ve dolayısıyla rahim ağzı kanserinden en az 20 yıl koruyacağı öngörüsü ağırlık kazanıyor.
Rahim ağzı kanserinin belirtileri neler?
Rahim ağzı kanseri tanısı almış bir kadının genellikle şikayetleri; menstruasyon dönemi dışındaki vajinal kanamalar, sarı ya da kanlı, kötü kokulu vajinal akıntılar, cinsel temas esnasında veya sonrasında vajinal kanamaların olması, sık sık tekrarlayan idrar yollarına ait sorunların yanı sıra, ilerlemiş olgularda halsizlik, kilo kaybı, genellikle ağrı kesicilere cevap vermeyen kasık ve kemik ağrıları olarak sıralanabiliyor.
Formsante Dergisi Nisan 2011 Sayısı
